Axit Adipic: Hợp chất đa năng trong công nghiệp và đời sống

Axit Adipic là gì?

Có công thức là C6H10O4, hay còn được biết đến với một số tên gọi khác như: 1,4-Butanedicarboxylic, Butan-1,4-dicarboxylic Axit, Axit Hexadecanoic. Loại hợp chất hữu cơ này tồn tại ở dạng bột tinh thể trắng hoặc pha lê, có khả năng hòa tan vừa phải trong nước. 

Acid adipic là một hợp chất hóa học có công thức phân tử là C6H10O4. Nó là một loại axit béo có hai nhóm carboxylic (-COOH) nằm ở các đầu của một chuỗi cacbon hở. 

Các tính chất đặc trưng của Axit Adipic

Tính chất vật lý

• Cảm quan: Tồn tại dưới dạng bột màu trắng, không mùi.
• Khối lượng riêng: 1,360 g/cm³.
• Nhiệt độ nóng chảy: 152,1 °C tương ứng với 425,2 K hoặc 305,8 °F.
• Nhiệt độ sôi: 337,5 °C tương ứng 610,6 K hoặc 639,5 °F.
• Độ hòa tan:

            + Trong nước tại các nhiệt độ lần lượt là: 14g/L (10°C), 24g/L (25°C), 1600g/L (100°C).

             + Tan tốt trong methanol, ethanol.
             + Tan trong axeton.
             + Hơi tan trong cyclohexan. 
             + Tan không đáng kể trong benzen, xăng ete.
             + Không tan được trong acid acetic.

Ứng dụng

Chủ yếu được sản xuất để sử dụng trong ngành công nghiệp hóa chất và là một thành phần quan trọng trong việc sản xuất nhựa polyamide như nylon. Nó cũng được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau như công nghiệp thực phẩm, dược phẩm, sơn và mỹ phẩm.

1. Điều chế mỹ phẩm

Axit adipic được sử dụng trong nhiều loại mỹ phẩm và sản phẩm chăm sóc sức khỏe bao gồm:

• Điều chỉnh độ pH: có khả năng điều chỉnh độ pH của mỹ phẩm. Điều này rất quan trọng vì độ pH thích hợp giúp duy trì sự cân bằng trên da và đảm bảo rằng các sản phẩm không gây kích ứng cho da.
• Tạo độ bền cho sản phẩm: giúp tăng tính ổn định và độ bền của mỹ phẩm. Khi được sử dụng trong các sản phẩm như kem dưỡng da hay sữa tắm, nó giúp sản phẩm duy trì tính chất ban đầu qua thời gian và không bị biến đổi hay thay đổi cấu trúc.
• Tăng khả năng tương thích với da: có khả năng tương tác với các thành phần khác trong mỹ phẩm, giúp tăng cường tính tương thích với da. Điều này đồng nghĩa với việc sản phẩm sẽ dễ dàng thẩm thấu và không gây cảm giác khó chịu hay kích ứng cho da.
• Tạo bọt và làm mềm: có khả năng tạo bọt và làm mềm, làm tăng trải nghiệm sử dụng của người tiêu dùng. Ví dụ, trong sữa tắm, axit adipic giúp tạo ra bọt mịn và dịu nhẹ, làm cho quá trình tắm trở nên thú vị và thư giãn hơn.
• Tạo cảm giác mềm mịn trên da: thường được sử dụng để cải thiện cảm giác mềm mịn khi sản phẩm tiếp xúc trực tiếp với da. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các sản phẩm như kem dưỡng da hay kem nền trang điểm, giúp làm cho da trở nên mềm mịn hơn.

2. Trong lĩnh vực công nghiệp

Được góp mặt vào các ngành công nghiệp như:

• Công nghiệp sản xuất nhựa: Đóng vai trò là chất điều chỉnh độ nhớt cũng như làm tăng độ linh hoạt của nhựa, axit adipic được dùng để sản xuất nhựa Polyester, nhựa Polyurethane.
• Công nghiệp các chất chống cháy: Các hợp chất kháng cháy hiện đại như Polyolefin đều được sản xuất với sự có mặt của axit adipic.
• Công nghiệp hợp chất hữu cơ: được dùng để sản xuất các chất tạo foam, tạo màu, tạo màng…
• Công nghiệp hóa chất: góp phần tạo ra các chất chống đông, phục vụ cho quá trình làm mát, làm nguội động cơ và điều hòa không khí. 
• Chất làm mềm: Adipate là một sản phẩm tạo ra từ các phản ứng hóa học của Adipic acid. Nhờ khả năng làm tăng độ đàn hồi và độ dẻo của nguyên liệu, Adipate là hợp chất quan trọng của quá trình sản xuất các loại nhựa, cao su.

Ngoài ra, axit adipic là nguyên liệu để sản xuất ra anhydride adipic dùng để sản xuất ra tinh bột biến tính. Cụ thể là tinh bột biến tính E1422.

Tinh bột biến tính Acetylated Distarch Adipate E1422 được điều chế bằng cách xử lý tinh bột với Anhydride Adipic (hoặc acid adipic) và Anhydride Acetic để tạo ra dạng bột trắng hoặc mảnh (nếu được Pregelatinized hóa) giúp cải thiện tính ổn định ở nhiệt độ cao. Đây là loại tinh bột biến tính kép (biến tính hai lần) nên nó thể hiện đồng thời các đặc tính của tinh bột Acetylated và tinh bột liên kết ngang.

3. Trong lĩnh vực sản xuất nylon

Là một thành phần vô cùng quan trọng trong việc sản xuất nylon-6,6. Mỗi năm, khoảng 2.5 tỷ kg axit adipic được sản xuất, trong đó 60% được sử dụng làm monome để tạo ra nylon.

Quá trình sản xuất nylon diễn ra thông qua phản ứng giữa axit adipic và hexametylendiamin. Điều này không chỉ thúc đẩy sự phát triển của các lĩnh vực liên quan đến nguyên vật liệu nylon mà còn đặc biệt phát triển ngành công nghiệp sợi, với các sản phẩm sợi bền và nhẹ.

4. Trong lĩnh vực y dược học

Nó có vai trò quan trọng trong lĩnh vực y dược học, với nhiều ứng dụng trong việc tạo ra các sản phẩm hỗ trợ điều trị bệnh. Nhờ khả năng tương thích với thuốc có tính axit yếu và thuốc ưa nước, nó giúp tăng hiệu quả của quá trình điều trị.

5. Trong lĩnh vực thực phẩm

Hợp chất này có thể đóng vai trò là một hợp chất kết dính và tăng hương liệu cho thực phẩm. Giúp cho ngành công nghiệp thực phẩm đạt được hiệu quả tích cực hơn trong nhiều mặt.

Bên cạnh đó, Adipic axit còn có thể được sử dụng làm chất chống ẩm. Tạo điều kiện bảo quản tốt nhất cho các sản phẩm của quá trình sản xuất thức ăn chăn nuôi, bột khô hay các loại thực phẩm cần bảo quản khác. 

Ngoài ra, Acid Adipic còn là một phụ gia thực phẩm có tính linh hoạt cao, cung cấp vị chua, hình dạng giống như gel, kết cấu chắc và hương vị béo ngậy. Mặc dù nó xuất hiện tự nhiên trong một số loại thực phẩm, nhưng hầu hết axit adipic được sử dụng trong thực phẩm là tổng hợp. Mặc dù Adipic đã được phê duyệt để tiêu thụ an toàn trong gần 50 năm, một số người đang cố gắng tránh hoàn toàn nó và các chất phụ gia thực phẩm khác. Trong trường hợp này, điều quan trọng là phải biết loại thực phẩm nào có chứa axit adipic tổng hợp.

6. Trong lĩnh vực vệ sinh môi trường

Được dùng để tạo ra các chất điều hòa độ pH. Từ đó, tạo ra những sản phẩm quan trọng trong các ngành công nghiệp xử lý nước và vệ sinh môi trường. 

Aroma cung cấp số lượng lớn Axit Adipic, luôn sẵn hàng để đáp ứng nhu cầu.

Liên hệ với chúng tôi nếu bạn cần tư vấn về sản phẩm nhé!